નમ્રતા વ્યક્તિત્વનું શ્રેષ્ઠ શણગાર છે.

“નમ્રતાનો મુકુટ”

શોભનપુર ગામમાં એવી પરંપરા હતી કે દર વર્ષે હોળીના ફાગણ મહિને “રંગમહોત્સવ” યોજાતો, જ્યાં યુવાનો રંગબેરંગી પોશાક અને આભૂષણો પહેરી, નૃત્ય-ગીતથી ગામને મંત્રમુગ્ધ કરતા. સૌથી સુંદર સજ્જ થનારને “રંગરાજ”નો ખિતાબ મળતો. પરંતુ, આ વર્ષે સ્પર્ધામાં એક નવો નિયમ ઉમેરાયો: “ખિતાબ જીતનારને ગામની પરંપરાના સ્વરૂપે સોનાનો મુકુટ પહેરાવવામાં આવશે!”

ગામના યુવાનોમાં ધૂમ મચી ગઈ. વિરાજ, જે સૌથી ધનવાન ખેડૂતનો પુત્ર હતો, તે ફક્ત મુકુટ માટે જ સ્પર્ધા કરવા તૈયાર થયો. તેણે રેશમી ઝભ્ભો અને હીરાની કંઠી પહેરી, અને જાહેરમાં ઘોષણા કરી: “આ મુકુટ મારા સિવાય કોઈને શોભશે નહીં!”

એ વખતે, ગામની સીમાડે રહેતી નમ્રા નામની ૧૬ વર્ષીય યુવતી, જેના પિતા કુશળ બંગડીઓ બનાવતા હતા, તે પણ સ્પર્ધામાં ઊભી રહી. નમ્રાએ સાદી લાલ ઓઢણી અને માતાની આર્શીવાદી ચૂડલી પહેરી હતી. લોકોએ તેની સાદગી પર ટીકા કરી: “આ તો ફાટેલ ચુંદડીમાં મુકુટ શોધે છે!” પરંતુ નમ્રાએ કોઈ જવાબ ન આપતાં, પોતાની બંગડીઓની ટોપલી લઈ ગામમાં ફરવા લાગી.

મહોત્સવના દિવસે, વિરાજે સોનેરી પોશાક પહેરી સૌની નજર ખેંચી. નમ્રાએ પોતાના હાથે બનાવેલી માટીની બંગડીઓ ગામની બાળકીઓને ભેટ કરી અને સાદી લાલ ચુંદડીમાં જ નૃત્ય કરવા લાગી.

એકાએક, વિરાજનો ભારે ઝભ્ભો ફાટી ગયો! સ્પર્ધા બંધ કરવાની ઘોષણા થતાં, વિરાજ ચીસો પાડવા લાગ્યો: “મારો મુકુટ ખોવાય છે!”

ત્યાં તો નમ્રાએ જોયું કે એક નાની બાળકી, જેની કમરે બંધનારી પટ્ટી ખુલ્લી હતી, તેના પગ તળે સોનાનો મુકુટ દબાઈ ગયો હતો! નમ્રાએ ધીરે હાથે બાળકીને ઉઠાવી, તેની પટ્ટી બાંધી, અને મુકુટ લઈને વિરાજને આપ્યો. વિરાજની આંખો ફરી ગઈ: “તું…તુંએ મારા મુકુટ માટે શા માટે મદદ કરી?”
નમ્રાએ મુસ્કુરાતે જવાબ આપ્યો: “મુકુટ કરતાં, કોઈની લાજ સાચવવી વધુ મહત્ત્વની છે.”

જ્યારે જજે નમ્રાની નમ્રતા અને વિરાજની અભિમાની વર્તણૂંક જોઈ, તો ગામના મુખ્ય ચોકમાં ઘોષણા કરી: “આજનો સાચો ‘રંગરાજ’ છે નમ્રા! કારણ કે, સોનાનો મુકુટ કપડાં પર શોભે, પણ નમ્રતા હૃદય પર શોભે!”

નીતિ: “નમ્રતા એ એવો ગુણ છે જે ઝળહળતાં આભૂષણોને પણ ફિક્કા પાડે છે. વ્યક્તિત્વની સુંદરતા દેખાવમાં નહીં, પરંતુ વર્તનની મધુરતામાં છુપાયેલી છે.”