by સંતોષનું સ્વર્ગ
રાજકોટની નજીક એક નાનું ગામ હતું, ગઢપુર. ત્યાં રહેતો હતો રમેશ, એક સાદો ખેડૂત. રમેશ પાસે થોડી જમીન હતી, એક નાનું ઘર, અને બે ગાયો. તેની આવક ઓછી હતી, પણ તે હંમેશા હસતો મોઢે રહેતો. ગામના લોકો તેને “ખુશાલ રમેશ” કહીને બોલાવતા, કારણ કે તે ક્યારેય ફરિયાદ નહોતો કરતો.
એક દિવસ, ગામમાં એક શેઠ આવ્યા—વિજયભાઈ. તેમની પાસે મોટી કાર, ઝગમગતું ઘર, અને ઘણી જમીન હતી. વિજયભાઈએ રમેશને જોઈને કહ્યું, “આટલી ઓછી કમાણીથી તું કેવી રીતે ખુશ રહે છે? મારે તો બધું છે, છતાં મન અશાંત રહે છે.” રમેશે હસીને જવાબ આપ્યો, “શેઠ, મને જે મળ્યું છે તેનાથી હું સંતુષ્ટ છું. મારે નાનું ઘર છે, પણ તેમાં શાંતિ છે.”
એક રાતે, ભારે વરસાદ પડ્યો, અને ગામમાં પૂર આવ્યું. વિજયભાઈનું મોટું ઘર પાણીમાં ડૂબી ગયું, અને તેમની કાર પણ બગડી ગઈ. તે ચિંતામાં ડૂબી ગયા, “હવે શું કરીશું?” બીજી બાજુ, રમેશનું નાનું ઘર ઊંચાઈ પર હોવાથી સલામત રહ્યું. તેણે પોતાની ગાયોને બચાવી, અને બીજે દિવસે ખેતરમાં કામે લાગી ગયો.
વિજયભાઈ રમેશને મળવા આવ્યા અને જોયું કે તે હજુ પણ શાંત અને ખુશ છે. તેમણે પૂછ્યું, “આટલી મુશ્કેલી પછી પણ તું કેમ ચિંતા નથી કરતો?” રમેશે કહ્યું, “શેઠ, મારી પાસે જે છે તેનાથી હું ખુશ છું. નાનું ઘર છે, પણ છત છે; થોડું અનાજ છે, પણ પેટ ભરાય છે. મારે વધારે ધનની લાલચ નથી, તો ગુમાવવાનું ડર પણ નથી.”
આ વાતે વિજયભાઈના મન પર ઊંડી અસર કરી. તેમણે સમજ્યું કે તેમની અશાંતિ ધનની લાલચ અને અસંતોષમાંથી આવે છે. થોડા દિવસો પછી, તેમણે પોતાનું જીવન સરળ બનાવવાનું શરૂ કર્યું—બિનજરૂરી ખર્ચ ઘટાડ્યા અને ગામની મદદ કરવા લાગ્યા. ધીમે-ધીમે તેમના ચહેરા પર પણ શાંતિ દેખાવા લાગી.
રમેશે વિજયભાઈને બતાવ્યું કે સાચું સુખ ધનની માત્રામાં નથી, પણ મનના સંતોષમાં છે. ગામના લોકો હવે બંનેની વાતો કરતા—એક જેની પાસે થોડું હતું પણ સ્વર્ગમાં રહેતો હતો, અને બીજો જેણે સંતોષથી સ્વર્ગ શોધી લીધું.
નીતિવચન: મળેલા ધનથી જે સંતુષ્ટ છે તેના માટે સ્વર્ગ અહીં જ છે. સંતોષ એ જીવનનું સાચું ધન છે.
